top of page

Ξεκινώντας ψυχοθεραπεία Gestalt…


Η Μαρία αποφάσισε να ξεκινήσει θεραπεία με έναν θεραπευτή Gestalt, ωστόσο δεν γνωρίζει τίποτα σχετικά με τη φιλοσοφία της, το ύφος ή το τι να περιμένει κατά τη θεραπευτική διαδικασία. Ενημερώνοντάς την λοιπόν σχετικά για τις γενικότερες αρχές κι έννοιες της θεραπείας θα της έλεγα ότι:

Η θεραπευτική σχέση

Συνήθως ένας / μία θεραπευτής / τρία Gestalt είναι ένας επαγγελματίας που απαραιτήτως έχει εκπαιδευτεί στην προσέγγιση αλλά οπωσδήποτε έχει κι ο ίδιος κάτσει στην καρέκλα του θεραπευόμενου, έχοντας «γράψει ώρες» θεραπείας, ατομικής και ομαδικής εκτός της πρακτικής του εξάσκησης, της εποπτείας, της επιμόρφωσής του και συχνά της εξειδίκευσής του σε παραπλήσιο ή άλλο τομέα που να εμπλουτίζει τη θεώρησή του. Έτσι, έχει αποκτήσει το βίωμα και τις δεξιότητες που απαιτούνται και ο τίτλος που φέρει δεν μαρτυρά μόνο τη θεωρητική του κατάρτιση. Ωστόσο, όταν η Μαρία ζητάει να της βρει λύση σε ένα της πρόβλημα ή «να της πει τι να κάνει» σε κάποια περίπτωση ως πιο ειδικός, ο θεραπευτής Gestalt δεν ανταποκρίνεται σε αυτό. Η θεραπευτική σχέση δεν είναι ιεραρχική κι ο θεραπευτής δεν λειτουργεί ως αυθεντία. Βοηθά στη διαδικασία της επίγνωσης ώστε η Μαρία να κατανοήσει καλύτερα το εαυτό της, να διακρίνει περισσότερες επιλογές στη ζωή της, να είναι αυτόνομη, να εξελιχθεί.

Οι ρίζες της θεραπείας στην Ανθρωπιστική Ψυχολογία και τον Υπαρξισμό.

Οι καταβολές της θεωρίας στην Ανθρωπιστική Ψυχολογία και ειδικότερα στον Υπαρξισμό αντανακλώνται στη θεραπεία μέσα από τη σημασία που δίνει ο θεραπευτής στην αύξηση της προσωπικής ευθύνης, στην ελευθερία βούλησης, στις ανθρώπινες πλευρές της Μαρίας, όπως εμφανίζονται στο παρόν. Επίσης φαίνονται στην εμπιστοσύνη του θεραπευτή, για την εγγενή τάση της Μαρίας για ανάπτυξη και στις αυτορρυθμιστικές της δυνάμεις, που μέσα από την αύξηση της επίγνωσης την καθιστούν ικανή να κάνει επιλογές και να ζει μια ζωή με νόημα. Οι καταβολές αυτές επίσης, αντανακλώνται στον ιδιαίτερο τρόπο σχέσης που έχουν θεραπευτής και θεραπευόμενος με τα χαρακτηριστικά της, όπως αυτά περιγράφονται στο έργο του φιλοσόφου Martin Buber.

Η Γκεστάλτ ως σχεσιακή θεραπεία

Γενικότερα, η Gestalt είναι μια σχεσιακή θεραπεία. Κατά τον εκπρόσωπό της Φριτζ Περλς (1951) δεν νοείται «εαυτός» χωρίς τον «άλλον». Αποτελεί δε πεποίθηση ότι η δομή και το περιεχόμενο του νου σχηματίζεται από την αλληλεπίδραση με τους άλλους παρά από ενστικτώδεις παρορμήσεις (π.χ. η σχέση μάνας – παιδιού). Η επαφή και το συνεχές στη διαδικασία της επίγνωσης αποτελούν κεντρικές ιδέες της προσέγγισης.

Οι έννοιες μορφή και φόντο

Συχνά μέσα από τις ερωτήσεις και τις προτροπές του θεραπευτή η Μαρία βοηθιέται ώστε να είναι ή να γίνεται συγκεκριμένη σε όσα λέει, να εστιάζει, να διαλέγει και να κάνει «μορφή» το σημαντικότερο και πιο αναγκαίο για εκείνη, στην παρούσα στιγμή. Κατά την Ψυχολογία Gestalt η αντίληψή μας οργανώνεται βιωματικά σε μορφή και φόντο δηλαδή σε οτιδήποτε γίνεται σημαντικό στην παρούσα στιγμή κι έρχεται στην επίγνωσή μας, όπως π.χ. μια ανάγκη “μορφή” , αλλά και σε οτιδήποτε δεν βρίσκεται στο προσκήνιο προς το παρόν και είναι πέρα από την επίγνωσή μας δηλαδή στο φόντο, (σε αυτό δηλαδή που άλλες προσεγγίσεις ονομάζουν υποσυνείδητο ή ασυνείδητο). Η διαδικασία σχηματισμού μιας καλής μορφής με επίγνωση, του φόντου και της αποδόμησής της (μορφής) χρειάζεται να έχει μια ροή για να εμφανιστεί μια νέα μορφή. Σηματοδοτώντας τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού.

Η Gestalt είναι φαινομενολογική

Η φαινομενολογική ματιά του θεραπευτή, υποστηρίζοντας την υποκειμενικότητα της εμπειρίαςκαι το άμεσο προσωπικό βίωμα, συντελεί στη μείωση των προκαταλήψεων και στην εκλέπτυνση της επίγνωσης.

Η επικέντρωση στο «εδώ και τώρα» και στο «τι και πώς».

Είναι χαρακτηριστική κατά τη Gestalt θεραπευτική διαδικασία η επικέντρωση του θεραπευτή στο «εδώ» και «τώρα» και στο «τι» και «πώς», παρά στο γιατί. Έτσι, τόσο οι παρελθοντικές αναμνήσεις της Μαρίας όσο και η επίγνωσή της συμβαίνουν στο «εδώ και τώρα». Σημασία έχει που εστιάζει η Μαρία τη συγκεκριμένη στιγμή, στη συγκεκριμένη ανάμνηση της και όχι η ανάκληση του παρελθόντος της. Από την άλλη, διερευνώντας ο θεραπευτής το «τι» και το «πώς» της Μαρίας, μέσα και από πείραμα / πειράματα που προτείνει, (ως πειραματική θεραπεία που είναι) και δουλεύοντας στο παρόν βίωμα και την επίγνωση, παρακάμπτει τη διανοητικοποίηση που προκύπτει συνήθως όταν εξετάζουμε σχέσεις αιτίας - αιτιατού (δηλαδή το γιατί). Με τη μέθοδο αυτή δηλαδή, δουλεύονται περισσότερο χαρακτηρολογικά και αναπτυξιακά θέματα.

Η Γκεστάλτ είναι ολιστική θεραπεία

Τέλος, είναι βασικό να αναφερθούμε στον ολιστικό χαρακτήρα της θεραπείας με την έννοια ότι αντιμετωπίζει τον άνθρωπο ως ολότητα κι όχι κατακερματισμένο σε σώμα, ψυχή, νου κλπ, ενώ αποσκοπεί και στην ενσωμάτωση των διαφορών και των αντίθετων πλευρών του.

1. Με την έννοια του απόλυτου σεβασμού και της αποδοχής στον υποκειμενικό τρόπο που κάποιος βιώνει ένα γεγονός ή μια κατάσταση.

bottom of page