Δεν υπάρχουν ακόμη ετικέτες.
Οι στατιστικές δείχνουν ότι οι γυναίκες παντρεύονται και κάνουν παιδιά σε όλο και μεγαλύτερη ηλικία σε σχέση με τις εποχές των γονιών τους -που δεν είναι και τόσο μακρινές όμως. Η γυναίκα σπουδάζει, κάνει εκπαιδεύσεις παντός είδους, θέλει να βρει δουλειά και να είναι ανεξάρτητη και όχι απαραίτητα να πάει από το γονεϊκό σπίτι στο συζυγικό, όπως πολύ συχνά γινόταν. Θέλει να ταξιδεύσει, να γνωρίσει, να πάρει εμπειρίες, να ερωτευθεί, να επιλέξει σχέση και όχι να επιλεγεί απλά. Αυτό σημαίνει όμως ότι χρειάζεται και χρόνο για όλα αυτά, οπότε πότε θα παντρευτεί και θα κάνει παιδιά; και όταν θα θέλει θα έχει βρει και τον κατάλληλο σύντροφο για οικογένεια;
Στην παραπάνω παράγραφο, υπάρχει μια συνθήκη που θεωρείται δεδομένη. Ότι η γυναίκα θα παντρευτεί και θα κάνει παιδιά όπως και να χει, δεν τίθεται θέμα για κάτι άλλο. Το “άλλο” θα μπορούσε να είναι ότι νοιώθει μια χαρά στην όποια συντροφική σχέση βρίσκεται ή και δεν βρίσκεται, και δεν επιθυμεί να τεκνοποιήσει. Ότι κάνει πολλά άλλα πράγματα που της αρέσουν πολύ και δεν επιθυμεί να δεσμευθεί σε αυτά που καθορίζονται για την γυναίκα κάτι χιλιάδες χρόνια τώρα.
Ποιο είναι το πρόβλημα τότε;
Το πρόβλημα είναι ότι η γυναίκα δεν “βλέπεται” ως ολοκληρωμένος άνθρωπος στην κοινωνία αν δεν είναι με ένα συγκεκριμένο τρόπο. Δεν λιθοβολείται, όχι. Αλλά εδώ που τα λέμε, η γυναίκα πάντα αντιμετωπιζόταν ως το πλευρό του Αδάμ. Δεν είχε υπόσταση αν δεν είχε δίπλα της έναν άντρα, είτε πατέρα είτε αδερφό είτε σύζυγο. Και η ίδια έμαθε πολύ νωρίς ότι είναι βάρος, γι' αυτό και μαζεύει λεφτά η οικογένεια να την “ξεφορτωθεί”, θυμάστε την προίκα ε; Να γίνει βάρος κάπου αλλού και κάποιου άλλου. Δεν πάει σε πολέμους να μας κάνει περήφανους, δεν φέρνει λεφτά στο σπίτι να φανούμε και λίγο, μια δουλειά έχει να κάνει: γιους. Όχι, δεν συμβαίνει αυτό σήμερα στην εποχή μας (ή μήπως δεν συμβαίνει όσο παλιά;). Αυτό που συμβαίνει όμως μια χαρά είναι η πατριαρχεία, η γυναίκα ως κτήμα ενός άντρα, από τον πατέρα στον σύζυγο. Απλά δείτε τον αυξανόμενο αριθμό γυναικοκτονιών στη χώρα μας, πάντα η ίδια ιστορία παρουσιάζεται από τα ΜΜΕ “Την αγαπούσε πολύ, δεν άντεξε τον χωρισμό τους και την σκότωσε”.
Όλο αυτό είναι πολύ βαθύ και οι γυναίκες οι ίδιες έχουν μεγαλώσει με την αίσθηση της αξίας μέσα από συγκεκριμένες κατακτήσεις, με την αίσθηση ότι είναι ολοκληρωμένες μόνο όταν έχουν επιτελέσει ένα έργο στην κοινωνία. Ένα γάμο, παιδιά.
Και αυτό θέτει μεγάλο βάρος σε όσες δεν ταυτίζονται με το “ελληνικό όνειρο” ή που απλά δεν έχει συμβεί. Γιατί όπου πάνε, τις ρωτάνε αν είναι παντρεμένες, αν έχουν παιδιά. Αν όχι, γιατί; Δεν βρέθηκε ένα καλό παιδί και για εκείνες; Μήπως είναι πολύ επιλεκτικές; Μήπως έχουν κανένα πρόβλημα;
Απαντήσεις τύπου “Δεν με αφορά ο γάμος, είμαι καλά ήδη με τον σύντροφό μου” ή “Δεν νομίζω ότι θα ήθελα να κάνω παιδιά” ή “Ίσως υιοθετήσω” δεν γίνονται αποδεκτές. Η γυναίκα μοιάζει με UFO. Μα πως είναι δυνατόν;
Τόσο εύκολη η περιθωριοποίηση, τόσο εύκολη η μεταφορά της ντροπής. Όλοι έχουν να θυμηθούν μια θεία που δεν παντρεύτηκε, “ατύχησε στη ζωή της”. Τόσο έντονη η κοινωνική πίεση άμεσα και έμμεσα που συχνά μια γυναίκα καταλήγει αγχωμένη, να αμφισβητεί τον εαυτό της και την αξία της, να αγωνιά, να ντρέπεται, να στεναχωριέται που δεν καταφέρνει να είναι όπως θέλει η κοινωνία με τα στερεοτυπά της, να νιώθει μισή.
Το θέμα μας όμως δεν είναι ο γάμος ο ίδιος ή τα παιδιά, είναι το δικαίωμα της γυναίκας στην αυτοδιάθεση χωρίς να χρειάζεται να εξηγεί ή ακόμα χειρότερα να ενοχοποιείται. Συναντώ πολλές κοπέλες που “αναλαμβάνουν” το άγχος και την ντροπή της οικογένειας/ κοινωνίας και μπαίνουν σε γάμους με βιασύνη, χωρίς μια σχέση να λειτουργεί ως βάση πραγματική, και απλά κάνουν βήματα μηχανικά γιατί έτσι έμαθαν ότι θα έχουν αξία στα μάτια των άλλων. Και πολύ συχνά μένουν σε κακοποιητικές σχέσεις ή σε σχέσεις χωρίς αγάπη, γιατί δεν θεωρούν ότι μόνες μπορούν να είναι και να αξίζουν. Συναντώ κοπέλες που είναι καλά στη σχέση τους, και πιέζονται αφόρητα για το “επόμενο” βήμα, αλλιώς τι σχέση είναι αυτή; Τι νόημα έχει χωρίς γάμο; Μιλάμε για απίστευτη πίεση, στα όρια του bullying από γονείς που έτσι θεωρούν ότι και οι ίδιοι θα καταξιωθούν μέσα από ένα "αποκατεστημένο” κορίτσι. Συναντώ κοπέλες που είναι χωρίς σχέση και είναι μια χαρά κάνοντας πολλά άλλα πράγματα στη ζωή τους και είναι ανοιχτές σε ό,τι προκύψει, που επίσης ψέγονται γι αυτό γιατί “ποιά είσαι αν δεν είσαι σε σχέση;”. Συναντώ και κοπέλες ομοφυλόφιλες, που πολύ θα ήθελαν να παντρευτούν επίσημα την καλή τους, αλλά μαντέψτε... δεν μπορούν!
Η γυναίκα είναι άνθρωπος. Δεν χρειάζεται να ψάχνει το άλλο της μισό. Αλλά ένα άλλο ολόκληρο να σχετισθεί ισότιμα. Δεν είναι σκοπός η αφομοίωση, το χάσιμο, η αξία μέσα από τον άλλον. Ούτε η εκπλήρωση καθηκόντων σε οικογένεια και κοινωνία επειδή είναι γυναίκα, λόγω φύλου δηλαδή.
Καθώς όμως ζει σε μια κοινωνία, και αρχικά μεγαλώνει σε ένα σύστημα που επίσης επηρεάζεται από την κοινωνία και είναι μέρος της, και η ίδια έχει αναπτύξει απόψεις για το ρόλο της. Απόψεις που μπορεί να είναι ενδοβολές, δηλαδή πεποιθήσεις/ αντιλήψεις/ πιστεύω για την αξία της και το ρόλο της που πιθανά να μην έχει επεξεργαστεί αρκετά αλλά να έχει “καταπιεί” επειδή προέρχονται από σημαντικούς άλλους. Αλλά και απόψεις που η ίδια έχει πειστεί ότι έτσι πρέπει να είναι αφού η πλειοψηφία γύρω λειτουργεί έτσι. Και είναι πολύ δύσκολο να διαφέρεις σε μια κοινωνία που δεν το πολυαντέχει γενικότερα.
Τι είναι εξέλιξη σε μια κοινωνία άραγε; Και πως εξελίσσεται αν όχι μέσω της διάρρηξης με το παλιό όταν αυτό εγκλωβίζει αντί να απελευθερώνει; Τι μπορεί να είναι χαρά και ευτυχία στο σήμερα; Παλιά μια γυναίκα ήταν ευτυχισμένη όταν ο άντρας και τα παιδιά της ήταν καλά, η ίδια δεν είχε στο κάδρο της προσωπικές επιθυμίες και αναζητήσεις. Δεν ήταν αυθύπαρκτη.
Η ψυχοθεραπεία είναι σημαντική, ακριβώς γιατί εξατομικεύει και ασχολείται με τον άνθρωπο ως ξεχωριστή οντότητα και όχι μόνο μέσα από τον κοινωνικό ρόλο. Με πλήρη επίγνωση όμως των επιδράσεων της κοινωνίας στον ψυχισμό και στην διαμόρφωση της ταυτότητας του ανθρώπου. Και με ευθύνη να εκπαιδεύσει τις γυναίκες τις ίδιες που φτάνουν για θεραπεία να αναγνωρίζουν τις πραγματικές αιτίες της ντροπής, θλίψης, άγχους, τα δικά τους σεξιστικά στερεότυπα που αναπαράγουν για τον εαυτό τους αλλά και για άλλες γυναίκες, της δικής τους αίσθησης ολοκλήρωσης κ φάσματος επιλογών. ΟΙ βαθειά ριζωμένες ενδοβολές δουλεύονται στην θεραπεία με σκοπό να αναγνωριστούν, να γίνουν αντιληπτές οι επιδράσεις τους και το άτομο να επιλέξει με μεγαλύτερη επίγνωση πια τι κρατά και τι όχι.
Η ψυχοθεραπεία μπορεί να συμβαίνει μέσα σε 4 τοίχους αλλά δεν είναι αποκομμένη από την κοινωνία, και αφορά σε ανθρώπους που ζουν σε αυτήν, επηρεάζονται από αυτήν και την διαμορφώνουν επίσης. Και αυτό το τελευταίο είναι που έχει σημασία να δούμε, το πως ο ίδιος ο άνθρωπος, η γυναίκα στην προκειμένη περίπτωση, μπορεί να δουλέψει με τον εαυτό της για να νιώθει καλά σε μια κοινωνία και όχι να προσαρμόζεται συνεχώς στις απαιτήσεις της, του πως θέλει μια γυναίκα σύμφωνα με πρότυπα (ποιων άραγε;). Η γυναίκα λοιπόν ως ολοκληρωμένο μέλος μιας κοινωνίας, όχι ως attachment μιας πατριαρχικής κοινωνίας, με δική της άποψη για το πως θέλει της ζωή της, πως να είναι καλά στις επιλογές της και όχι πως να είναι καλά η μητέρα και ο πατέρας της. Η γυναίκα ως ανεξάρτητο ον που επιλέγει να αλληλεπιδρά και να αλληλοεξαρτάται σε σχέση ισοτιμίας με έναν άλλο άνθρωπο που μπορεί και η επιλογή τους να είναι ο γάμος και τα παιδιά. Όχι όμως ως η μόνη επιλογή. Με το παραπάνω δεν υπονοώ ότι είναι ευθύνη μόνο των γυναικών να αλλάξουν. Όχι άλλη μια ενοχοποίηση. Δεν γίνεται να περιμένω όμως ως γυναίκα να γίνουν τα πράγματα καλύτερα ερήμην μου, όχι σε μια πατριαρχική κοινωνία.